Direct naar artikelinhoud

Succesvolle aanpak ghb-verslaving: na afkicken verhuizen naar andere regio - maar gemeenten werken niet mee

Gemeenten voelen er weinig voor ghb-verslaafden van elders op te vangen. Daarmee frustreren zij volgens twee verslavingsinstellingen de succesvolste aanpak tegen de drug: na het afkicken verkassen naar een andere regio.

Omdat plotseling stoppen gevaarlijk is, worden steeds lagere hoeveelheden ghb toegediend in de ontwenningskliniek.Beeld Aurélie Geurts

Ghb-verslaafden hebben de grootste kans om blijvend van hun verslaving af te komen wanneer ze na het afkicken buiten hun eigen regio worden geplaatst. Want ver weg van de oude vertrouwde omgeving is de kans op terugval een stuk kleiner. Maar veel gemeenten voelen er weinig voor om ex-verslaafden uit een andere regio op te vangen en beschermde woonruimte aan te bieden.

Daardoor frustreren gemeenten een succesvolle aanpak van ghb-verslaafden en is de terugval in deze groep drugsgebruikers extreem hoog. Dat stellen de Brabantse verslavingszorginstelling Novadic-Kentron (NK) en het Nijmeegse onderzoeksinstituut voor verslavingszorg Nispa, die een dringende oproep doen om deze impasse te doorbreken.

'Gemeenten beroepen zich op regiobinding, waarbij het achterliggende idee is dat zorgcliënten het best gedijen in bestaande netwerken van familie, vrienden of werk', zegt Nispa-directeur Boukje Dijkstra. 'Bij veel ghb-verslaafden is het juist nodig om het oude netwerk los te laten. Want zodra ze vanuit de verslavingskliniek terugkomen in de oude gemeenschap, zien we veel patiënten binnen drie maanden terugvallen in hun verslaving.'

NK-medewerker Alex van Dongen constateert in de praktijk dat bijna alle gemeenten, mede ingegeven door financiële motieven, het adagium hanteren: 'Eigen verslaafden eerst.' Dat druist volgens hem in tegen de beleidsregels van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Daarin staat dat mensen in álle gemeenten aanspraak kunnen maken op 'beschermd wonen' en dat het belangrijkste uitgangspunt moet zijn dat 'verslaafden een plek wordt aangeboden die de grootste kans op succes heeft'.

De VNG zegt in een reactie dat er inderdaad afspraken zijn gemaakt om mensen met 'een fout netwerk' juist niet in de eigen gemeente een doorstart te laten maken, maar elders in een andere regio. 'Maar de neiging van gemeenten om kritisch te zijn op nieuwe klanten, is logisch: het gaat om dure trajecten die zomaar 60 duizend euro per jaar kunnen kosten - geld is en blijft eindig', aldus een VNG-woordvoerder. 'Wij weten dat het niet altijd goed gaat. Daarom wordt er ook een commissie ingesteld die moet adviseren over gevallen waarin gemeenten er niet samen uitkomen.'

Uit onderzoeken is gebleken dat de helft tot tweederde van de ghb-patiënten na het afkicken binnen drie maanden weer terugviel in ghb-gebruik. Dat gebeurde vooral in de eigen regio, waar ze al snel hun toevlucht zochten tot hun oude kring van ghb-verslaafden.

De neiging van gemeenten om kritisch te zijn, is logisch: het gaat om dure trajecten die 60 duizend euro per jaar kunnen kosten
VNG-woordvoerder

Dat het ook anders kan, bewijst volgens Dijkstra en Van Dongen de 'succesvolle aanpak' van Etten-Leur. Die West-Brabantse gemeente wist meerdere ghb-verslaafden buiten de eigen regio geplaatst te krijgen - bijna allemaal zijn ze clean gebleven. Dat gebeurde met steun van grote buur Breda, die als 'centrumgemeente' de financiering voor zijn rekening nam.

Daarom pleiten Dijkstra en Van Dongen voor een financiële kostenregeling bij 'beschermd wonen in een andere regio', dat ze omschrijven als 'een must voor ghb-verslaafden'. Want dat zou de weerstand en huiver bij andere gemeenten weg kunnen nemen. Ook een VNG-commissie opperde onlangs al dat de gemeente van herkomst 50 procent bijdraagt aan de kosten als iemand verhuist naar een 'centrumgemeente' in een andere regio.


'Uit de regio gaan, dat heeft me gered'

'Geen prikkelingen meer die de zucht naar ghb doen herleven'
Ze begon op haar achttiende met xtc en speed, drie jaar later probeerde ze ghb. Het was een relatief nieuwe, goedkope drug die in Etten-Leur en andere plaatsen in West-Brabant na de eeuwwisseling opeens sterk in opkomst was. 'In het begin gebruikte ik vooral in de weekenden en op feestjes', vertelt Angela Aarts (37). Lees hier het verhaal van Angela en Mira (29). (+)

Zonder ghb is alles eng en bedreigend
Ghb is een van de moeilijkste drugs om van af te kicken. Michael, die tien jaar lang 'slokjes' nam, en zijn begeleiders in de kliniek leggen uit waarom. 'Het leven met ghb is moeilijk, het leven zonder is ondraaglijk.' (+)

Zelfs na zwaar afkickproces roemen ghb-gebruikers effect drug Ghb-verslaving hoort tot de moeilijkst te behandelen verslavingen in Nederland, vergelijkbaar met heroïne. Onderzoekers hebben nu vastgesteld hoe dit komt: gebruikers blijven ghb hun hele verslaving lang zien als een middel dat vrijwel alleen goede kanten heeft. Tot ver na het afkicken roemen ze de effecten van de drug.

Partydrugs steeds normaler en steeds zwaarder
Jongeren vinden het steeds normaler om partydrugs zoals xtc te gebruiken als ze uitgaan. De pillen die 16- tot 24-jarigen gebruiken zijn bovendien steeds zwaarder en worden vaker geslikt, waardoor risico's groter worden. Dat blijkt uit onderzoek van het Trimbos-instituut.

Ex-verslaafde AngelaBeeld Arie Kievit